Πάνω από 1 δισ. ευρώ έχουν επενδυθεί για την αναβάθμιση του στόλου από την ελληνική ακτοπλοΐα, είπε ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), Διονύσης Θεοδωράτος, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, την Τρίτη 14 Ιανουαρίου (προχθές), στο πλαίσιο της ημερίδας του Συνδέσμου με θέμα: «Σύγχρονες Ακτοπλοϊκές Μεταφορές – Βιώσιμη Ανάπτυξη των Νησιών», που πραγματοποιήθηκε σε αίθουσα εκδηλώσεων του Ιδρύματος Ευγενίδου (λεωφόρος Συγγρού – Π. Φάληρο), υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας και του Υπουργείου Τουρισμού.
Η πρώτη ενότητα της ημερίδας του ΣΕΕΝ «Σύγχρονες Ακτοπλοϊκές Μεταφορές, Βιώσιμη ανάπτυξη των Νησιών» έθεσε στο επίκεντρο την Ανταγωνιστικότητα και την Πράσινη Μετάβαση της Ακτοπλοΐας.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Νικόλαος Βέττας παρουσίασε τα ευρήματα της μελέτης που διεξήχθη από το ΙΟΒΕ με τίτλο «Η επίδραση από την εφαρμογή της νομοθεσίας «Fit for 55» στον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας στην Ελλάδα».
Η μελέτη αναλύει τις πιθανές επιπτώσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας «Fit for 55» στον τομέα της ελληνικής ακτοπλοΐας και, κατ’ επέκταση, στην οικονομία των νησιωτικών περιοχών.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, η εφαρμογή των νέων περιβαλλοντικών κανονισμών ενδέχεται να επιφέρει αύξηση του λειτουργικού κόστους των ακτοπλοϊκών εταιρειών κατά περίπου 320 εκατομμύρια ευρώ έως το 2031, σε σύγκριση με ένα σενάριο μη εφαρμογής των μέτρων.
Οι πιθανές συνέπειες αυτής της αύξησης του κόστους περιλαμβάνουν τη μείωση της συχνότητας των δρομολογίων και την αύξηση των τιμών των εισιτηρίων με αποτέλεσμα τη μείωση της επιβατικής κίνησης κατά 10,4% το 2031.
Τέλος, θα επιφέρει απώλεια θέσεων εργασίας, λόγω της συνολικής μείωση της δραστηριότητας του κλάδου της ακτοπλοΐας.
Η μελέτη εκτιμά ότι η συνολική απώλεια του ΑΕΠ θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 650 εκατομμύρια ευρώ έως το 2031, ενώ οι απώλειες θέσεων εργασίας θα μπορούσαν να ανέλθουν σε 16.000 σε ολόκληρη την ελληνική οικονομία.
Προτείνει επίσης την ανάγκη λήψης μέτρων στήριξης από την πολιτεία προκειμένου να μετριαστούν οι αρνητικές επιπτώσεις της νέας νομοθεσίας στον τομέα της ακτοπλοΐας και στην οικονομία των νησιών.
Καταλήγοντας, ο κ. Βέττας έδωσε επίσης έμφαση στην ανάγκη επένδυσης στην πράσινη μετάβαση της επιβατηγού ναυτιλίας και στις νέες τεχνολογίες που μπορούν να αναβαθμίσουν τα λιμάνια και τον στόλο.
Αναφερόμενος στο κόστος των «πράσινων πλοίων», ο Υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης, έδωσε έμφαση στη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και συγκεκριμένα στην ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με νέα πράσινα πλοία, μέσω ΣΔΙΤ, σε ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 265 εκατ.
Σχετικά με το θέμα των άγονων γραμμών, ο Υπουργός τόνισε επίσης την ανάγκη εξειδίκευσης στις τοπικές ανάγκες αντί μίας οριζόντιας, ενιαίας προσέγγισης.
Ο κ. Στυλιανίδης αναφέρθηκε στη συνέχεια στη σημασία του μοντέλου ΣΔΙΤ για τις μακροχρόνιες συμβάσεις, οι οποίες επιτρέπουν την αποτελεσματικότητα και τον έγκαιρο προγραμματισμό. «Αυτή η προσέγγιση ήταν η μόνη λύση για να γίνει η πράσινη μετάβαση στις άγονες γραμμές με ασφαλή πλοία», ανέφερε κλείνοντας ο Υπουργός.
Σχετικά με το ίδιο θέμα, ο Πρόεδρος του ΣΕΕΝ Δ. Θεοδωράτος τόνισε:
«Δε θα ασπαστώ την άποψη ότι οι ακτοπλόοι δεν έχουν κάνει βήματα για την ανάπτυξη της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας. Είμαστε περήφανοι για τις υπηρεσίες που προσφέρουμε, ειδικά σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Πάνω από 1 δισ. έχουν επενδυθεί για την αναβάθμιση του στόλου από την ελληνική ακτοπλοΐα».
Τόνισε επίσης ότι οι Έλληνες ακτοπλόοι είναι έτοιμοι να επενδύσουν, καθώς και να αξιοποιήσουν τις διαθέσιμες ευκαιρίες, αρκεί αυτές να υπάρξουν. Το θέμα της πράσινης ανάπτυξης δεν είναι καινούριο, σύμφωνα με τον κύριο Θεοδωράτο, αλλά έχουν ήδη επενδυθεί σημαντικά κεφάλαια, ενώ οι ακτοπλόοι είναι σε διαρκή επαφή με το Υπουργείο. Ακολουθώντας το συλλογισμό του Υπουργού Ναυτιλίας, ο Πρόεδρος του ΣΕΕΝ αναφέρθηκε επίσης στη σημασία των μακροπρόθεσμων συμβάσεων 12ετίας, οι οποίες «έφεραν νέα πλοία» καθώς και τη δυνατότητα καλύτερου προγραμματισμού για τους επιχειρηματίες του κλάδου.
Σχετικά με το μοντέλο ΣΔΙΤ και την πράσινη μετάβαση, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ευγενίδου, Λεωνίδας Δημητριάδης – Ευγενίδης, είπε ότι αναμένονται με αισιοδοξία οι ευκαιρίες που θα προκύψουν από το ΣΔΙΤ και τις πιλοτικές επιδοτούμενες γραμμές. Παρόλα αυτά τόνισε την ανάγκη για άμεσα μέτρα που θα αφορούν τα επείγοντα ζητήματα, όπως τη μετάβαση των συμβατικών πλοίων στο πετρέλαιο από το Μάιο του 2025, κάτι που θα επιφέρει πολύ σημαντική αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων. Μαζί με τον πληθωρισμό, οι συνέπειες πρόκειται να είναι σοβαρές για τον κλάδο.
«Τα πλοία μας είναι εξαιρετικά, αλλά πρέπει να παλέψουμε για τη μετάβαση», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ναυτιλιακός Πρεσβευτής ΙΜΟ/Πρόεδρος Ιδρύματος Ευγενίδου, προσθέτοντας πως «χρειάζεται εγρήγορση και προσοχή στον ανθρώπινο παράγοντα».
Με τη συζήτηση να στρέφεται στο κρίσιμο ζήτημα των τιμών των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, ο Υπουργός Χ. Στυλιανίδης αρχικά αναφέρθηκε στην έλλειψη βασικών λιμενικών υποδομών στα νησιά, τα οποία δημιουργούν θέματα ασφάλειας.
Όπως εξήγησε, στη θέση μικρών λειτουργικών έργων, επιχειρήθηκαν στο παρελθόν φαραωνικά έργα που σπατάλησαν πολλά λεφτά δίχως να λύσουν τα πιο επείγοντα, άμεσα ζητήματα. Το Υπουργείο κινήθηκε γρήγορα ώστε να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
«Κάνουμε συσκέψεις, στις οποίες τέθηκε επίμονα ότι το ETS της ναυτιλίας δεν μπορεί να διατίθεται αλλού. Πρέπει να επιστρέφει στην ακτοπλοΐα, δηλαδή εκεί από όπου προέρχεται», δήλωσε ο κ. Στυλιανίδης. «Θα βρούμε συμμαχίες και θα συζητήσουμε για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί το ETS για να αντιμετωπιστεί η αύξηση στο κόστος των εισιτηρίων», κατέληξε.
Επιπλέον, ο Υπουργός Ναυτιλίας παρουσίασε τις βασικές κατευθύνσεις της πολιτικής του Υπουργείου.
Συγκεκριμένα, ο κ. Στυλιανίδης αναφέρθηκε στις εξής πρωτοβουλίες:
• Ψηφιακή αναβάθμιση και προστασία των δικαιωμάτων των επιβατών: Με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και την παροχή καλύτερων υπηρεσιών στους επιβάτες, το Υπουργείο προωθεί την ψηφιοποίηση των διαδικασιών και την ανάπτυξη ηλεκτρονικών υπηρεσιών.
• Συστήματα slots για την ασφαλή λειτουργία των λιμένων: Η εφαρμογή συστημάτων χρονοθυρίδων θα συμβάλει στην αποσυμφόρηση των λιμένων και στην αύξηση της ασφάλειας.
• Σχέδιο για πράσινα πλοία στις άγονες γραμμές: Το Υπουργείο προωθεί ένα πρωτοποριακό μοντέλο συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την ανανέωση του στόλου στις αγροτικές γραμμές με πράσινα πλοία.
• Master plan για το Αιγαίο: Ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την αξιολόγηση των υποδομών και την ανάπτυξη της ακτοπλοΐας στο Αιγαίο.
• Maritime cluster: Η δημιουργία ενός ναυτιλιακού cluster θα συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής ναυτιλίας και στην προσέλκυση επενδύσεων.
• Αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης: Το Υπουργείο προωθεί την αναβάθμιση των ναυτικών σχολών και την παροχή σύγχρονων εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Ο Πρόεδρος του ΣΕΕΝ, Δ. Θεοδωράτος, συμφώνησε με τη σειρά του ότι υπάρχει μεγάλη έλλειψη υποδομών. «Δεν προχωράνε τα έργα γιατί καθυστερούν οι επιδοτήσεις», ανέφερε. Σχετικά με τις τιμές των εισιτηρίων, ο κ. Θεοδωράτος δήλωσε πως «το ακτοπλοϊκό εισιτήριο είναι ακριβό γιατί, εκτός από το κομμάτι των καυσίμων (που αποτελεί το 47% του κόστους λειτουργίας του πλοίου), υπάρχει επίσης το μισθολογικό κόστος, το κόστος των ανταλλακτικών, των επισκευών, κ.ά.».
Επιπλέον, αναφέρθηκε στη ρήτρα καυσίμου που έχει θέσει ως όρο το Υπουργείο Ναυτιλίας και έχει περάσει από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, σύμφωνα με την οποία η τιμή του εισιτηρίου προσαρμόζεται σύμφωνα με τις τιμές των καυσίμων. «Η τιμή του καυσίμου αποτελεί το 10 – 12% αυτού που θα επιφέρει την αύξηση στο εισιτήριο από 01/05/2025», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Συνεχίζοντας τη συζήτηση, ο κ. Ευγενίδης υπογράμμισε τη σημασία του Παρατηρητηρίου τιμών που υλοποίησε το Υπουργείο, ενώ υπογράμμισε την ανάγκη να στηριχθεί η ανταγωνιστικότητα. «Δεν είναι καλό να ελέγχεται η ακτοπλοΐα από έναν ή δύο operators», τόνισε.
Τη συζήτηση έκλεισε ο Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ, Ν. Βέττας, ο οποίος μίλησε για τη σημασία της σταθερότητας και προβλεψιμότητας όσον αφορά τον ανταγωνισμό, ενώ αναφέρθηκε επίσης στο δημογραφικό ζήτημα της Ελλάδας και τις επιπτώσεις του στον κλάδο της ναυτιλίας. Σε συνδυασμό με αποχώρηση των ανθρώπων από τα νησιά, εξήγησε, αυτό δημιουργεί μία μεγάλη πρόκληση, που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με καινοτόμες λύσεις, όπως η αξιοποίηση των «ψηφιακών νομάδων».
Η ανάγκη για εκσυγχρονισμό των λιμενικών υποδομών και η βελτίωση της συνδεσιμότητας των νησιών αναδείχθηκε στη συζήτηση με τίτλο «Νησιωτικότητα – Λιμενικές Υποδομές» που αποτέλεσε την 2η Ενότητα της ημερίδας του ΣΕΕΝ.
Στην ομιλία του, ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Στέφανος Γκίκας, αναφέρθηκε στη νησιωτικότητα ως στρατηγική προτεραιότητα της κυβέρνησης, παρουσιάζοντας τα βασικά επιτεύγματα και τις μελλοντικές πρωτοβουλίες:
«Η κυβέρνησή μας έθεσε για πρώτη φορά τη νησιωτικότητα και την ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική στο επίκεντρο. Μέσω συμφωνίας με την ΕΤΕπ, εξασφαλίσαμε 66 εκατομμύρια ευρώ για την ανάπτυξη υποδομών, ενώ στον τομέα των υδάτινων πόρων υλοποιήσαμε 350 έργα, βελτιώνοντας την υδροδότηση μέσω προγραμμάτων αφαλάτωσης. Παράλληλα, το πρόγραμμα GReco Islands προωθεί δράσεις για την αντιμετώπιση ελλείψεων νερού, προσεγγίζοντας συνολικά τα 280 εκατ. ευρώ. Οι λιμενικές υποδομές ενισχύονται με πόρους ύψους 350 εκατ. ευρώ για σημαντικά έργα που θα ολοκληρωθούν έως το 2027. Το Μεταφορικό Ισοδύναμο, παρά τις προκλήσεις, εξορθολογίζεται, με στόχο ένα πιο ουσιαστικό πλαίσιο για τις ανάγκες των νησιωτικών περιοχών. Με όραμα και σχέδιο, στοχεύουμε το 2030 να έχουμε νησιά με σύγχρονες υποδομές, βιώσιμη ενέργεια και ποιοτικές υπηρεσίες».
